Орталық Азия елдері ауыл шаруашылығының әлеуетін дамытып жатыр

31 қазан, онлайн «Халық Газеті» -- Қазіргі уақытта Орталық Азияның бес елі Қытаймен ауыл шаруашылығының экспорттық саудасын белсенді түрде ілгерілетіп, экономикалық сауда ынтымақтастығының жаңа бағыттарын дамытып жатыр. Қазақстаннан түйе сүті, Өзбекстаннан шие, Тәжікстаннан кептірілген жеміс, Қырғызстаннан бал, Түркіменстаннан мақта және т.б. барған сайын Қытай нарығына шығып, тұтынушылар тарапынан кеңінен мадақталуда. Орталық Азия елдері мен Қытай арасындағы ауылшаруашылық тауар айналымының ауқымы жылдан-жылға артып, қарқынды даму тенденциясын көрсетті.

Мысал ретінде Қазақстанды алсақ, Қытай мен Қазақстан арасындағы ауыл шаруашылығы өнімдерінің сауда көлемі 2023 жылы 1,36 миллиард АҚШ долларына жетіп, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 47%-ға артты. Қазақстан ауыл шаруашылығы өнімдерінің 27 түрі Қытай нарығына шықты. Биылдың бірінші жартысында Қытай мен Қазақстан арасындағы ауыл шаруашылығы өнімдерінің сауда көлемі 648,1 млн АҚШ долларына жетіп, бір жылмен салыстырғанда 12%-ға өсті. Қытай Қазақстанның ауыл шаруашылығының ең ірі экспорттық нарығына айналды.

Қырғызстанның Ауыл шаруашылығы министрлігінің мәліметі бойынша, 2023 жылдың қаңтарынан тамызына дейін Қырғызстанның Қытаймен ауылшаруашылық өнімдерінің саудасы 2022 жылғы 447,4 миллион АҚШ долларынан 555,4 миллион АҚШ долларына дейін өсті.

Қазіргі уақытта Қытай кедені Орталық Азия елдеріне ауылшаруашылық өнімдерін Қытайға экспорттауға ықпал ету үшін жедел кедендік рәсімдеу бойынша тасжол порттарын қамтитын 8 «жасыл арна» ашты.

Орталық Азия елдері мен Қытай аграрлық ғылыми-техникалық ынтымақтастықты тереңдетуді жалғастырып келеді. «Бір белдеу, бір жол» бастамасы мен ШЫҰ аясында қытайлық компаниялар мен университеттер Орталық Азия елдерімен жергілікті ауылшаруашылық өнімдерінің сапасы мен өндірісін жақсарту үшін ауылшаруашылық демонстрациялық базалар құру бойынша ынтымақтастық орнатты.

Солтүстік-батыс A&F университеті өсімдік шаруашылығы, суды үнемдейтін суару және топырақты жақсарту саласындағы техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыру үшін Қазақстанда, Қырғызстанда және Орталық Азияның басқа бес елінде сегіз шетелдік ауылшаруашылық ғылыми-техникалық демонстрациялық паркін бірлесіп құрды. Қытай сонымен қатар ауылшаруашылық дағдыларын жетілдіру үшін жергілікті жерде оқыту, қашықтан оқыту, алмасып оқыту арқылы аймақ елдері үшін ауылшаруашылық техникалық таланттарды жетілдірді.

«Өзбекстанда саябақтағы жеткілікті күн нұры сипаттамасына сүйене отырып, біз күн сәулесімен суару машинасын, су мен тыңайтқышты интеллектуалды біріктіретін суару жабдықтарын және т.б. жасап шығардық. Сонымен бірге бұрынғы кең ауқымды суарудың егіншілік әдістерін өзгертіп, жергілікті мақта өндірісін 50%-ға арттырдық, суды үнемдеуді 50%-ға, инвестицияларды 40%-ға қысқартуға ықпал еттік», деді Солтүстік-батыс A&F университетінің профессоры Чжу Дэлань.